قیزیل آزربایجان (زنجان)

     از معروفترین این خانمها، پریخان خانم بود كه عنوان خان و خانم را یكجا داشت. با این همه، ظاهراً در میان صفویان، بیش از خانم، عنوان بیگم كاربرد داشته است، چنانكه از میان هشت دختر شاه طهماسب اول، به جز دو تن كه عنوانشان خانم بود، بقیه عنوان بیگم داشتند.

    شاردن از دلالت دیگر واژه خانم نیز خبر داده است. به گفته او، زنان غیرعقدى شاه و نیز زنانِ متصدى مناصب مهم عنوان خانم داشتند. پیترو دلاواله (ج 1، ص 453) نیز از عناوینى چون سلطانخانم، خانم آغا، باجى خانم، و بیگم خانم یاد كرده است. استفاده از واژه خانم، در دوره زندیه و قاجاریه گسترش یافت. نام دختر كریم خان زند، خانم كوچك بود و احتمالا همسر او هم به خدیجه خانم معروف بود.(اعتمادالسلطنه، ج 1، ص 164). در منابع دوره قاجار نیز، به ویژه در ذكر نام هاى زنان فتحعلى شاه قاجار، از دهها زن یاد شده كه خانم جزء نام یا لقبشان بوده است، از جمله : بیگم خانم، خانم كوچك، خانم خانمان، خانم باجى، و خانجان خانم. استفاده بسیار گسترده از لقب خانم در دوره قاجار موجب شد كه این لقب به همسران شاهان یا خانان منحصر نشود و عمدتاً به منزله لفظى احترامآمیز براى بانوان، حتى گاه بانوان طبقات عادى جامعه، به كار رود.