قیزیل آزربایجان (زنجان)

قویورق دوغدو یانی نه ؟؟

از قدیم در تركی برای اجرام آسمانی نیز معادلهایی بوده است. شما می توانید بعضی از آنها را در لغت نامه های تركی قدیم ببینید. چند نمونه از آنها از لغت نامه سنگلاخ میرزا مهدی خان استر آبادی نقل می شود.

كهكشان = سامان اوغریسی(اوغروسو)
خوشه پروین یا ثریا = اولكر یا اوركر(  Ülkər Ya Ürkər  )
ستاره میزان - اوچ یولدوز(اولدوز)
جوزا = ایكی پیكر
بنات النعش =یددی قارداش یا یئددیلر
سهیل = قویورق
با دانستن این لغت معنا و مفهوم قویروق دوغدو در زبان قدیمی ها هم مشخص می شود. در 15 مرداد قدیمی ها می گویند كه قویروق دوغدو. یعنی ستاره سهیل ظاهر شد. ستاره قویروق یا همان سهیل در عربی ستاره غول پیكری است كه چند برابر خوشید ماست و با ظاهر شدن آن از سمت جنوب و نزدیك شدنش گرمای زمین را جذب كرده و سبب سرد شدن هوا می شود. از آنجا كه خیلی ها نمی دانستند قویروق چیست و آن را دم حیوان می دانستند به همین سرد شدن تمسك جسته و سعی در نوعی تطبیق این اصطلاح با دانسته های خود می كردند. مثلا اصطلاح قویروق دوغدو را به قویروق دوندو یعنی منجمد شد تغییر می دادند و یا اینكه گوسفند دمش ظاهر شد!!
هیچ یك از اینها درست نیست و اصطلاح قویروق دوغدو یعنی اینكه ستاره سهیل طلوع كرد. این ستاره در آسمان كم ظاهر می شود و در منطقه ما یغنی شمال و شمال غرب ، بعد از 3 ساعت غروب می كند. به همین علت است كه در میان فارس زبانها هم گفته می شود ستاریه سهیل شدی؟ یعنی كم پیدا هستی!

ستاره شعری : چولپان یا كروان قیران

البته بگم كه در بین تركها چه در تنگریسم و چه بعد علم نجوم جایگاه خاصی داشته و در علامت ماه و ستاره هم ستاره همون ستاره قطبی هست به مفهوم دروازه رسیدن به خدا و واژه ماه و ستاره در اسامی دختر و پسر بسیار دیده میشود مثلا آی سئل- آی پارا - آیدین اولدوز و غیره ..
و كلا اغلب مشهورترین رصدخانه ها توسط تركان بنا گذاری شده است چه رصدخانه الغ بیگ در سمرقند رصدخانه مراغه توسط هلاكو و رصدخانه برج طغرل كه ساعت خورشیدی هم هست در تهران و سلجوقی و همچنین اولین جایگاه دین در گؤبكلی تپه در آناتولی یا تركیه فعلی قدمتی بسیار داشته و یك رصد خانه نیز هست